Skolyoz (Omurga eğriliği) Nedir?

Skolyoz (omurga eğriliği), omurganın yana doğru eğilmesiyle ‘’S’’ veya ‘’C’’ şeklini aldığı 3 boyutlu bir omurga şekil bozukluğudur.  Omurgamız, omur adı verilen ve birbiri üzerine dizili kemiklerden meydana gelir.  Sağlıklı bir omurga yapısında eğilmemize ve hareket etmemize yardımcı olan doğal bir eğrilik vardır.  Ancak, omurgamız olması gereken bu doğal eğriden daha fazla kıvrılarak yana doğru bir eğrilik oluşturduğunda skolyoz olarak bilinen durum ortaya çıkar.

Skolyozun Sıklığı

• Skolyoz, toplumda yaklaşık %2 ila 4 oranında görülür.
• Bunlardan çok büyük bir kısmı düşük dereceli eğriliklerdir. Kız çocuklarda erkek çocuklara göre yaklaşık 8-10 kat daha sık görülebilir.
• Omurgasında eğriliği olan kişilerin ancak yüzde 10’unda skolyoz, tedavi gerektirecek dereceye ilerler.
• Düzenli egzersiz yapma, sırt kaslarını güçlü tutma, kondisyonu artırma ve daha formda olma skolyoz takibinin ve tedavisinin hemen her basamağında yer alan vazgeçilmez öğelerdendir.

Skolyoz Sınıflandırması

Skolyoz, sebebi bilinen veya bilinmeyen bir nedenle oluşan omurga eğriliğidir. Skolyoz, sebebi bilinen veya bilinmeyen bir nedenle oluşan omurga eğriliğidir. Buradan hareketle iki gruba ayrılır:

• Sebebi bilinmeyen (İdiopatik) skolyoz en sık görülen tiptir. (%85)
• Sebebi bilinen (Sekonder) skolyoz. (%15) Bağ doku, nörolojik ve iskelet sistemi hastalıklarına bağlı oluşan skolyozlar.

idiopatik skolyoz büyüme çağında herhengi bir yaşta ortaya çıkabilir. Başlangıç yaşına göre:

• İnfantil ilk 3 yaş
• Jüvenil 3 yaştan ergenliğe kadar (3-10 yaş)
• Adolesan Ergenlik çağı ve sonrası (10-18 yaş)

olmak üzere üçe ayrılır ki bunların arasından da en sık görüleni adolesan yani ergenlik döneminde başlayan skolyozdur.

Skolyozun Belirti ve Bulguları

Skolyoz son derece sinsi başlar ve uzun dönem boyunca hiçbir bulgu vermeden ilerleyebilir. Genellikle ağrı görülmez ve olguların büyük çoğunluğu başka nedenlerle çekilen radyografilerde tesadüfen fark edilir. En sık görülen belirtiler:

• Göğüs kafesinin dönmesinden kaynaklanan kaburga çıkıntısı 
• Sırt, omuz, boyun, kaburga ve kalçada ağrı
• Omuz yüksekliklerinin farklı olması
  
• Ağır vakalarda solunum veya kalp problemleri
• Düzensiz bel hattı
• Dik durmakta zorluk
  
• Omurganın bir tarafında düzensiz kas yapısı

İlerleyen ve tedavi edilmeyen olgular kişide depresif duygu durumu ve çeşitli ruhsal hastalıklara yatkınlığı artırdığı ve 90° üzerindeki omurga eğriliklerinin ani ölüm sendromu ile ilişkili olduğu bilinmelidir.

Tanı

Skolyoz tanısı omurga eğriliğinin derecesine bakılarak konur. Ayakta çekilen röntgen filminde ön-arka ve yandan görüntü alınır. Omurganın görüntüsüne göre eğrilik, bir açı olarak derece cinsinden ölçülür. Skolyoz derecesini ölçen açıya "cobb açısı" denir. 

10 derecenin altındaki eğrilikler skolyoz değil, asimetri olarak tanımlanır. Skolyoz tanısı için eğriliğin 10 derece üzerinde olması gerekir. Omurgadan birden fazla eğrilik varsa tek bir skolyoz derecesinden değil skolyoz derecelerinden bahsetmek gerekir.

Omurgada sık görülmeyen eğrilik varsa (ör. göğsün sol tarafındaki eğrilik) veya diğer belirtilerin varlığında MR ve diğer ek incelemeler kullanılır.

Skolyozun Derecesi  ve Tedavi Yöntemi Seçimi

• 20 derecenin altındaki eğriliklerde hasta yakından izlenir. Aynı zamanda sırt ve bel egzersizleri ile yüzme önerilir. Herhangi bir girişim (korse tedavisi ya da cerrahi) yapılmaz.
• Skolyoz derecesi 20-40 derece arasında ve büyüme potansiyeli olan kişilerde korse tedavisi tercih edilebilir. Skolyozun derecesi 40 dereceden fazlaysa ise skolyoz ameliyatı gündeme gelir.
• Skolyozun ilerleme potansiyeli ve büyümenin durmuş olup olmadığı tedavi kararını etkiler. Örneğin 8 yaşında, 30 derece eğriliği olan çocuğun tedavisi ile 18 yaşında, 30 derece eğriliği olan gencin tedavisi farklıdır. Çocuk ne kadar küçük olursa, eğriliğin ilerleme potansiyeli o kadar yüksek seyreder.
• Büyüme çağındaki bir çocukta sırttaki eğrilik 40 derecenin üzerine çıkmışsa beldeki eğrilik 35 derecenin üzerine çıkmışsa bu çocuklarda mutlaka ameliyat önerilir.
• Büyümesini tamamlamış kişilerde sırttaki eğrilik 50 derecenin üzerinde, beldeki eğrilik 40 derecenin üzerindeyse, büyüme durmuş olmasına rağmen zaman içinde bu eğriliklerin ilerlediği bilindiği için ameliyat önerilir.