Kalça Protezi Nedir?

Eklem protezi uygulaması, bozulmuş eklem yüzeylerinin özel yapılan protezler ile değiştirilerek, eklem fonksiyonunun geri kazandırılması ve ağrının giderilmesi için uygulanan cerrahi bir yöntemdir. Kalça protezi ameliyatı hastanın kalça rahatsızlığı ile ilgili uygulanan diğer tedavilerle şikayetlerinin gerilememesi durumunda uygulanır. Ek olarak geç fark edilen doğuştan kalça çıkığı tedavisinde de uygulanmaktadır.

Kalça Protezi Kimlere Uygulanır?

Kalça kireçlenmesi (koksartroz), tedavi olmamış kalça çıkığı, perthes hastalığı, osteonekroz, kırık sonrasında, kanser tedavilerinde kalça protezi uygulanmaktadır. Kalça kireçlenmesi ilerleyici bir hastalıktır. Yaşla ağrı ve hareket kısıtlılığı giderek artar.

Ameliyatta Kullanılacak Protezin Çeşidi Önemli mi?

Kalça ekleminin özelliklerine ve hastalığınıza bağlı olarak doktorunuz tarafından kullanılacak protez belirlenerek hasta bilgilendirilir. Hastanın kullanılacak olan protezin markasını öğrenmesi çok önemlidir. Uluslararası güvenilirlik belgelerine sahip, gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan, başarılı sonuçları gösterilmiş protez markaları ameliyat sonrası protez ömrü açısından önem teşkil etmektedir.

Kalça Protezi Ameliyatı Ne Zaman Önerilir?

Ağrı, kalça protezi cerrahisi uygulanacak hastanın seçimi için en önemli göstergedir. Ağrı olmayan durumlarda mümkün olan kalça koruyucu işlemler göz önünde bulundurulmalıdır. Diğer önemli husus hareket kısıtlılığıdır. Eklemdeki kıkırdak dokusunun hasarlanması kalça ekleminin uyumunun bozulmasına neden olur. Bunun sonucu olarak kalça hareketleri kısıtlanır ve hasta ağrı duymaya başlar. 

Her şeyden önce, hasta şikayetleri iyi dinlenmeli ve iyi bir fizik muayene yapılmalıdır. Kalçanın röntgeninin çekilip değerlendirilmesi ilk ve en önemli görüntüleme yöntemidir. Cerrahi tedavi öncesi diğer tedavi yöntemlerini denenmelidir. Dinlenme, ilaçlar, fizyoterapi yöntemleri, bastonların kullanımı, merdiven çıkmanın kısıtlanması gibi tedbir ve tedavi yöntemleri bunlardan bazılarıdır.

Durumun kalça protezi gerektirecek kadar ciddi olup olmadığına karar verecek kişi hastadır. Eğer şikayetleri fazla ise ve ameliyat öncesi tedavilerden fayda görmemişse kalça protezi cerrahisi için planlama yapılmalıdır. 

Cerrahi Süreç

Ameliyat genel anestezi ya da bölgesel anestezi ile yapılabilir. Bu tercihte hastanın eşlik eden hastalıkları değerlendirilmekle birlikte hastanı isteği daha önemlidir. Ameliyat öncesi yerleştirilen epidural kateter ya da periferik sinir bloğu uygulamaları ile ameliyat sonrası ağrı kontrolü sağlanmaktadır. Ameliyat süresi ortalama 2 saat sürmektedir. Ameliyattan bir gün sonra hasta koltuk değneği yardımıyla ayağa kaldırılarak kişişel ihtiyaçlarını görebilmektedir.

Ameliyat sonrası hastaya özel programlanan rehabilitasyon-egzersiz programları hastaya detaylı olarak anlatılmaktadır. Protez ameliyatı sonrasında ortalama 6 haftada hasta günlük hayatına tamamen dönebilecek düzeye ulaşmaktadır. Cerrahi sonrası yumuşak dokuların iyileşmesine fırsat vermek için bağdaş kurmak, çömelmek bacak bacak üstüne atmak gibi bazı hareketlerin yapılmaması istenmektedir.

Kalça Protezi Ameliyatında Riskler Nelerdir?

Kalça protezi ameliyatlarında, eklemde meydana gelecek değişiklikler sebebiyle ameliyat sonrası komplikasyonlar oluşabilir. Olası komplikasyonlara bazı örnekler:

Enfeksiyon: Eklem enfeksiyonları, protez ameliyatlarından sonra karşılaşılan en ciddi sorunlardan biridir. Kalça protezi cerrahisinde enfeksiyon riski % 0,3-1,3 oranında görülmektedir. Kalça protezi ameliyatı sonrasında bazen erken dönemde bazense yıllar sonrasında ortaya çıkabilen enfeksiyon, protezin değiştirilmesine kadar uzayan ciddi sonuçlar doğurabilir. Erken enfeksiyon gelişmesinde temizleme (debritman) yapılabilir ancak uzun yıllar sonrasında oluşan enfeksiyonlarda implantın değiştirilmesi gerekebilir. Enfeksiyonun artması, tekrardan ağrılarınızın başlamasına ve yeniden ameliyat olmanıza sebep olabilmektedir.

Kalça Protezinin Çıkması: Yapılan protez işleminden sonra birçok nedenle gerçekleşebilir. Genellikle ani darbeler, kaza veya düşme gibi durumlar sonrasında ortaya çıkmaktadır. Görülme oranı % 1-3’tür. Bunu önlemek için ameliyat sonrasında doktorunuzun önerilerine uymanız ve belli bir süre birtakım aşırı hareketlerden kaçınmanız gerekmektedir. 

Kan Pıhtıları: Kalça protezi ameliyatlarından sonra görülebilecek sorunlardan biri de kan pıhtılarıdır. Kanın akışını engelleyen ve kan damarlarına zarar verebilen pıhtılar, hayati fonksiyonların durmasına dahi sebep olabilir. Bulunduğu yerden kopup akciğerlere ulaşması durumunda pulmoner emboli durumuna yol açıp, kişinin ölümüne sebep olabilir. Bu ciddi durum takip edilerek ameliyat sonrasında hareketlilik sağlanıp, pıhtı önleyici ilaçlar verilmektedir.

Protezin Gevşemesi: Başarısız kalça protezi ameliyatlarının belirtilerinden biri de implantın gevşemesi ve stabilitesini kaybetmesidir. Ameliyat sonrasında protezin hareket etmesi eklemde tekrardan aşınmalara ve yeniden ağrıların başlamasına sebep olabilir. Bu durumun tedavisi ameliyatla tekrardan protezin sabitlenmesi, gerekli durumlarda değiştirilmesinden geçer.

Sertlik: Kalça protezi ameliyatının komplikasyonlarından biride operasyon sonrası sertliktir. Ameliyat sonrasında eklemde sertlik oluşmaması adına aktif olmak oldukça önemlidir. Hareketsiz kalmakla beraber deri ve eklemde meydana gelebilen sertlikler yumuşak dokuda sıkışma meydana getirerek, hareket etmekte zorluk oluşturacaktır. Merdiven çıkmak veya sandalyeye oturmak gibi kalça eklemi hareketleri sizin için tekrardan ağrılı hareketler haline gelebilir. Ameliyat sonrası önerilen hareketleri yapmadığınız durumlarda sertliğin giderilmesi için tekrar cerrahi müdahale gerekebilir.