Diz protezi ameliyatı sonrasında hasta ile cerrahın koordineli bir şekilde erken dönemde rehabilitasyon programına başlaması yapılan cerrahi işlem kadar önemlidir. Burada uygulanan protezin tipi ve operasyonun yöntemine göre bir program uygulanması gerekir. Ağrının azaltılması, olası komplikasyonların önlenmesi ve eklem pozisyonlama eğitimlerinin verilmesi erken dönemde dikkat edilmesi gereken diğer noktalardır.

Operasyon sonrası birinci gün yatak içi egzersizlere başlanır. Hasta önce yatak kenarında oturtulur. Sonrasında yürüteçle ayağa kaldırılır. Başlangıçta verilecek yük miktarı uygulanan protez tipine göre değişir. Diz hareketi 90 dereceye ulaştığında ve hasta transferlerini ve harekete geçmeyi bağımsız yapmaya başladığında taburculuk planlanır. Hastanın evde nelere dikkat edeceği, hangi aktiviteleri yapabileceği ve egzersizlerini nasıl yapacağı hasta ve ailesine öğretilir.

Taburculuk sonrası ayaktan rehabilitasyon programına devam edilir. Kademeli olarak koltuk değneğine geçilir ve yaklaşık altıncı haftaya kadar kullanmaya devam edilir. Altıncı haftadan sonra dirençli egzersizlere başlanır. Koltuk değnekleri önce teke düşürülür, sonra desteksiz yürüme eğitimine geçilir. Operasyon sonrası en az bir yıl süreyle egzersizlere devam edilmesi tavsiye edilir.

Diz Protezi Ameliyatı Sonrası  Erken Dönem Egzersizleri

Bu egzersizler ile bacak ve ayaklarınızdaki kan dolaşımı arttırarak kan pıhtısı oluşumunu engelleyebilirsiniz. Bu hareketlere ameliyattan hemen sonra kendinize gelir gelmez başlayabilirsiniz. Başlangıçta zor gelebilen bu hareketler iyileşmenizi hızlandıracak ve ameliyat sonrası ağrınızı azaltacaktır.

Ayak Bileği Egzersizleri; ayağınızı yavaşça aşağıya bastırıp yukarıya çekin. Erken dönemde bu hareketi her 5-10 dakikada bir birkaç kez tekrarlayın. Yapılan çalışmalarda pıhtı önleyici medikal tedavilere göre etkinliğinin daha yüksek olduğu gösterilmiştir. 

Uyluk Set Egzersizi; Uyluk kasınızı kasarak dizinizi yatağa bastırın ve 5-10 sn basılı tutun. Bu egzersizi 10 defa 10 dakikalık periyotlar ile uyluk kasınız yorulana kadar yapın.

Düz Bacak Kaldırma Egzersizi; Uyluğunuzu, dizinizin arkası yatağa tamamen değecek şekilde kasın ve topuğunuz yataktan 5- 10 cm yukarıya kalkacak şekilde bacağınızı kaldırıp 10 sn tutup yavaşça indirin. Bu egzersizi 10 defa 10 dakikalık periyotlar ile uyluk kasınız yorulana kadar yapın.

Yardımlı Diz Bükme Egzersizi; Havlu veya çarşaf yardımı ile ile diz tam bükmeye zorlanır. Her zorlamada 10 saniye tutun ve gün boyunca yorulana kadar yapın.

Oturur Pozisyonda Diz Bükme Egzersizi; Sağlam ayak desteği ile ameliyatlı diz bükülüp düz hale getiren tekrarlı hareketler yapılır. Her zorlamada 10 saniye tutun ve gün boyunca yorulana kadar yapın.

Yürüme ve Erken Dönem Aktiviteler

Ameliyatınızdan kısa süre sonra hastanede kısa mesafe yürüyüşleri ve hafif (kolay) günlük aktiviteler yapmalısınız. 

Yürüteç ile ayağa kalkıp gövdenizi dik hale getirin ve yürütecinizden destek alarak dengeli bir şekilde durun. Yürütecinizi ileriye doğru 15- 20 cm hareket ettirin. Daha sonra, ameliyatlı bacağınızı kaldırarak adım atın; önce topuğunuzu sonra ayak tabanınızı ve parmaklarınızı yere basın. Adımınız esnasında diziniz ve ayak bileğiniz bükülecek ve ayağınız yere basacaktır. Sonra diğer bacağınızı atın. Aynı işlemi tekrarlayarak yürümeye devam edin. Unutmayın, her seferinde önce topuğunuz sonra ayak tabanınız ve en son parmaklarınız yere temas etmelidir.

Merdiven inip-çıkma hem esneklik hem güç gerektiren bir işlemdir. Başlangıçta, tırabzandan destek almalı ve her defasında bir adım atmalısınız. Merdiven çıkarken ilk önce sağlam bacağınızı inerken ise ilk önce ameliyatlı bacağınızı atmalısınız.

Diz protezi ameliyatı sonrası iyileşme ve günlük hareketlerinize kademeli olarak dönmek genellikle 6-12 haftalık bir süreç gerektirir. Bu süreçte, dize güç ve hareketlilik kazandırarak aktif hayatınıza geri dönebilmek için diz protezi ameliyatı sonrası fizik tedavi ve egzersiz programına özveriyle uyulması gerekir.