O Bacak Deformitesi

Bebeklerde eğri bacaklar çok yaygın olarak görülür. Eğri bacaklı bir çocuk ayakta durduğunda, bacakları veya dizleri arasında ciddi bir mesafe artışı vardır. Halk arasında O bacak olarak bilinen bu tablo normal bir süreç olabileceği gibi Blount hastalığının habercisi de olabilir. 

O Bacak Deformitesi Nedenleri Nelerdir?

O bacak deformitesi fizyolojik (doğal süreç), blount hastalığına bağlı ya da raşitizm sebebiyle görülebilir. 

Fizyolojik Genu Varum

2 yaş altı çocukların çoğunda, O bacak (eğri bacak) görünümü mevcuttur. Bu çocuklarda, yaş ilerledikçe eğri bacaklar düzelir. 6-12. Aylar arasında eğrilik en üst seviyededir. 18-24. aylar arasında eğrilik düzelmiştir ve bacaklar normal bir görünüme kavuşur. Bu çocuklar D vitamini eksikliği açısından değerlendirilmelidir. 

Raşitizm

Çocuklarda eğri bacak oluşumu ve diğer kemik deformitelerine yol açan bir kemik hastalığıdır. Bu hastalık çocukların yeterli kalsiyum, fosfor ve D vitamini alamamasından kaynaklanır. Bu hastalık gelişmiş ülkelerde nadir olarak görülür. 

Blount Hastalığı

Kaval kemiğinin üst kısmındaki büyüme plağındaki anormallikten kaynaklanır. Büyüme plakları kemiklerin uzunlamasına büyümesini, erişkin kemik şeklini almasını sağlar. Blount hastalığı bebeklik döneminde ve ergenlik döneminde görülen tipleriyle iki farklı şekilde görülebilmektedir. Bu yazımızda bebeklikte görülen tipini (İnfantil Blount Hastalığı) inceleyeceğiz.

Blount hastalığı genellikle erken yürümeye başlayan ya da kilolu çocuklarda daha sık görülmektedir. Hastalığın nedeni olarak erken dönemde dizin iç kısmındaki büyüme plaklarına binen anormal yük nedeni ile büyüme plağının bu bölgesinde duraklama meydana gelmesiyle bacakta şekil bozukluğu görüldüğü hipotez olarak ortaya atılmıştır. 

2 yaşından sonra O bacak deformitesi varlığı anormal olarak değerlendirilip radyolojik inceleme yapmak gerekir. Röntgende Blount hastalığında görülen büyüme çekirdeklerinin iç kısımlarındaki gagalaşma olup olmadığı incelenmelidir. 

Çocuk yürürken bacağında yana doğru itilme görülebilir (Varus thrust yürüyüşü).  Bacak boyu eşitsizliği ve bacağın içe doğru dönüklüğü eşlik edebilir.

Tedavi edilmeyen Blount hastalığında ve raşitizmde çocukta ilerleyici eğrilik gelişir. İlerleyen yaşlarda eklemlere binen anormal stres nedeniyle ağrı oluşabilir. Özellikle kemik metabolizması için gerekli D vitamini, Kalsiyum ve proteinlerin eksiksiz alımına dikkat edilmelidir.

Tedavi

2 yaşından küçük çocuklarda bu eğrilik normal olarak kabul edilerek sadece raşitizm olup olmadığını incelemek için D vitamini seviyesini öğrenmek için tahlil yaptırılabilir. 18-24. aydan sonra hala eğrilik devam ediyorsa röntgen ile Blount hastalığı olup olmadığı mutlaka incelenmelidir.  

Eğer yürümenin duruş evresinde dizde aksamaya benzer klinik olarak belirgin bir dış tarafa itilme görülüyorsa hastanın yaşına bakmaksızın görüntüleme yapılmalıdır. 

Blount hastalığında, tedavi şarttır ve erken yakalanırsa ortez tedavisi uygulanır. Eğer ortez tedavisi etkili olmazsa cerrahi planlanabilir. 2-3 yaş arasında hastalığın evresi dikkate alınmakla birlikte ortez tedavisi uygulanabilir. Bu hastaların %50’si doğru ortez kullanımı ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Eğer takiplerde hasta ortez tedavisinden fayda görmüyorsa, ortez ile takip 1 yıldan uzun süre devam ettirilmemeli 4 yaş civarında ameliyat edilmelidir. 

Hasta tanı aldığında 4 yaşından büyükse cerrahi tedavi öncelikle uygulanır. 4 yaşından sonra cerrahi ne kadar gecikirse başarı riski o kadar düşmektedir. 

Fizyolojik genu varum aktif tedavi gerektirmese de, 6 ayda bir doktor kontrolüne gitmek faydalı olacaktır. 

Raşitizm hastalığında ise düzenli takip ve metabolik tedavi için çocuk metabolizma uzmanına sevk edilir ve genellikle ilaç tedavisine yanıt verir.