Femur Başı Epifiz Kayması (FBEK): Ergen Kalçasında “Kayma” Problemi

Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için hekim değerlendirmesi gereklidir.

Kimlerde Daha Sık Görülür?

• Genellikle 10–16 yaş
• Erkeklerde biraz daha sık
• Fazla kilo, hızlı boy uzaması, bazı hormonal durumlar riski artırır

Belirtiler

• Kasık, kalça, uyluk veya diz ağrısı (diz ağrısı yanıltabilir)
• Topallama, merdiven/koşuda zorlanma
• Kalçayı içe çevirme ve bağlarken hareket kısıtlılığı

Kırmızı bayrak: Çocuk/ergen ani ağrı ile üzerine basamıyorsa acil değerlendirme gerekir (instabil FBEK).

Tanı Nasıl Konur?

Röntgen temel incelemedir (AP ve kurbağa pozisyonu). Gerekirse MRI karşı kalçada erken bulguları veya diğer nedenleri gösterebilir. Muayenede kalça bükülünce bacağın dışa dönmesi tipiktir (Drehmann bulgusu).

Tedavinin Amaçları

• Kaymayı durdurmak
• Kalça başı kanlanmasını korumak
• İleride oluşabilecek sürtünme (FAI) ve kireçlenmeyi önlemek

Standart Tedavi: Yerinde Sabitleme

Çoğu stabil olguda, cilt üzerinden küçük bir kesiden bir kanüllü vida ile kayma yerinde sabitlenir. İşlem süresi kısadır; yük verme planı hekiminize göre kademeli olur.

İleri Kayma / Şiddetli Deformite

Kayma fazla ise yalnız sabitleme sonrası kalça-boyun geçişinde kemiksi çıkıntı (cam deformitesi) kalabilir. Bu durumda aynı seansta ya da ikinci aşamada konturlama (osteokondroplasti) veya nadiren düzeltici osteotomi uygulanabilir.

İnstabil Olgular

Üzerine basamayan hastada zaman kritiktir. Deneyimli merkezlerde modifiye Dunn gibi anatomiyi düzeltmeye yönelik yöntemler veya nazik kapalı redüksiyon + sabitleme + kapsül basıncını azaltma seçenekleri değerlendirilir.

Diğer (Karşı) Kalça

Karşı kalçada zamanla kayma görülebilir. Yaş, kilo, röntgen açıları (PSA) ve gerekirse MR bulguları birlikte değerlendirilir. Yüksek riskte profilaktik sabitleme önerilebilir; düşük riskte yakın takip tercih edilir.

İyileşme ve Rehabilitasyon

• Stabil + yerinde sabitleme: Erken mobilizasyon, kademeli yük, düzenli fizyoterapi
• İnstabil / ileri düzeltme: Daha korumacı protokol ve uzun takip

Olası Riskler

• AVN (kalça başı kanlanma sorunu): Özellikle instabil olguda
• FAI / sürtünme ve ileride kireçlenme
• Vida ile ekleme temas (nadir; doğru teknikle önlenir)

Sık Sorular